Projekt TS Ostrava i TVP Wrocław
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Przekraczamy granice.

Projekt TS Ostrava a TVP Wroclaw
Tento projekt je spolufinancován z prostředků Evropského fondu pro regionální rozvoj. Překračujeme hranice.

Osoblaha - obszar nazywany niegdyś Śląską Haną

Zabytkowa kolejka wąskotorowa, mknąca z Třemešnej do Osoblahy w Czechach jest atrakcją turystyczną dla polskich i czeskich turystów. Jej maszynista, można powiedzieć, spędził dzieciństwo w pociągu a dziś marzy o tym, by kolejka mogła jeździć aż na polską stronę – do Racławic Śląskich. Gdyby linię udało się przedłużyć, do życia przywrócony zostałby również racławicki most kolejowy – najdłuższy jednoprzęsłowy wiadukt na ziemiach polskich.  Niektórzy mieszkańcy cypla osoblažskiego już realizują swoje marzenia – po czeskiej stronie, w Pelhřimovach, odnawiają stary gotycki kościół. W polskim Pielgrzymowie pan Ryszard Brzeziński remontuje stary dwór.  

Do 1945 roku prawie 100% ludności tych terenów stanowili Niemcy, a pofałdowane i żyzne osoblažskie ziemie nazywano Śląską Haną. Po wysiedleniu rdzennych mieszkańców region nigdy nie wrócił do dawnej świetności. 

Nie realizuje się tutaj wielkich projektów. Są jednak ludzie, którzy własnym sumptem starają się ratować zabytki, a raczej szczątki tego, co tu z dawnych czasów zostało. Ivo Dokoupil wraz z młodzieżą ze stowarzyszenia obywatelskiego wspólnie remontują stary gotycki kościół w Pelhřimovach, niedaleko Slezských Rudoltic. Przez wieś przepływa graniczny potok, a po czeskiej stronie zachowały się właściwie tylko mury gotyckiego kościoła. 

Stojący w gęstym lesie kościół ma dziś nowy dach, wieżę i dzwonnicę. Ivo Dokoupil jest pewien, że powstanie tutaj miejsce, w którym będą się spotykać ludzie z całej okolicy – Polacy, Czesi i Niemcy. „Te tereny skradliśmy Niemcom, kiedy wypędziliśmy ich stąd po wojnie“ – mówi Ivo Dokoupil. „Dlatego powinniśmy teraz o nie dbać, to nasz obowiązek wobec dawnych mieszkańców“. 

Tuż za potokiem, w polskim Pielgrzymowie, stoi piękny dwór. Odnawia go Polak – Ryszard Brzeziński. „Człowiek szuka swojego miejsca na ziemi. Jeden trafia do klasztoru, drugi gdzieś do pustelni – śmieje się pan Ryszard. „Ja byłem pierwszy, obcym, który kupił coś w Pielgrzymowi. Tutaj mieszkańcy się dziwili, że ktoś z miasta chce przyjechać na koniec świata“. 

Pan Brzeziński remontuje nie tylko dwór. Nie pozwolił na to by barokowa kaplica zamkowa zawaliła się, mimo że stoi na czeskim terytorium. „Zająłem kapliczkę leżącą na czeskim terytorium. Po prostu dokonałem jej aneksji“ – żartuje energiczny właściciel dworu.

„Do 1945 roku granica przebiegała przez całą wieś potokiem, czy też rzeką Troja, a dalej przebiegała tak jak idzie tamta droga. Czyli 5 hektarów razem z kapliczką z obecnej czeskiej strony należał do pruskiej. To były Niemcy, powiedzmy Prusy. Po wojnie ułatwiono sobie w ten sposób, że zrobiono granicę na rzece, tu na mostku były zasieki i kaplica została po czeskiej stronie“ – opowiada Ryszard Brzeziński stojąc przed kapliczką.

Romantyczne zakątki Ziemi Osoblažskiej na pewno spodobają się tym, którzy  chcieliby odkryć nowe tajemnice polsko-czeskiego pogranicza. Genius loci dawnej Śląskiej Hany sprawi, że nostalgiczna podróż po jej krętych drogach będzie dla każdego niezapomnianym przeżyciem.